1. Kỹ thuật trồng
1.1. Thời vụ trồng: Cây Bưởi trồng được quanh năm, thời vụ trồng tốt nhất ở miền Bắc: Vụ Xuân trồng từ tháng 2 - 4; vụ Thu Đông trồng từ tháng 7 - 9.
1.2. Mật độ trồng: Khoảng cách
trồng trung bình, hàng cách hàng 5m, cây cách cây 5m (tương đương mật độ 400
cây/ha).
1.3. Làm đất và bón phân lót
* Lên luống giữa hai hàng cây, rãnh rộng 30
cm, sâu 30 cm và xung quanh có rãnh thoát nước rộng 80 cm, sâu 50 cm – 60 cm để
tránh bị úng cục bộ ở những đợt mưa kéo dài.
* Đào hố trồng và bón lót:
Nên đào hố trồng và bón lót
trước lúc trồng khoảng 1 tháng. Cần đào hố rộng và sâu, kích cỡ 60cm x 60cm x
60cm. Khi đào hố xong dùng đất vừa đào lên lấp xuống 4/5 hố để tạo độ tơi xốp
cho đất trong hố, phần đất còn lại trộn đều với phân chuồng + vôi + lân lấp
trên mặt hố cao hơn mặt đất vườn 15 – 20 cm.
Lượng phân bón lót (tính cho 1 hố): 50 – 60kg phân hữu cơ
(phân chuồng hoai mục); 0,5 – 1kg phân lân Supe; 1 kg vôi bột.
1.4. Kỹ thuật trồng
Cây giống bưởi Diễn được nhân bằng
phương pháp ghép chiều cao đạt 40 - 50 cm từ mắt ghép trở lên, cây không bị sâu
bệnh.
Khi trồng, đào hốc giữa mô đặt bầu
cây con xuống sao cho mặt bầu cao hơn mặt mô từ 3 - 5 cm. Ấn nén đất xung quanh
bầu cây tạo sự liên kết giữa đất ở ngoài và bầu cây. Khi đặt cây
phải xoay mắt ghép theo hướng chiều gió để tránh gẫy nhánh, đồng thời cắm cọc để
giữ cây con khỏi tác hại của gió. Trồng xong tưới đẫm nước. Dùng cỏ mục
rơm rạ để tủ gốc.
2. Kỹ thuật chăm sóc trong những năm đầu
2.1. Tưới nước
Sau khi trồng phải tưới nước thường xuyên giữ ẩm trong
vòng 20 - 30 ngày để cây hoàn toàn bén rễ và phục hồi. Sau đó tuỳ thời tiết khô
nắng mà có thể tưới bổ sung đảm bảo độ ẩm cho cây.
Những năm đầu cây còn nhỏ chưa giao tán phải làm sạch
cỏ gốc, nên trồng cây phân xanh ở giữa các hàng cây để vừa che phủ đất giữ ẩm,
chống cỏ dại, vừa tạo nguồn phân xanh cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng cho
cây. Trồng xen phải theo phương châm “cây trồng xen không chèn cây trồng chính”.
2.2.
Cắt tỉa cải tạo dạng hình tán cây
- Cành
chính (cành cấp 1): Mỗi cây nên chọn 3 cành khoẻ, thẳng, ít cong queo. Vị trí
tương xứng nhau chia đều các phía. Tạo 1 góc 600 so với mặt phẳng
ngang. Các cành khác cắt tỉa ngắn dần để ức chế sinh trưởng. Thông thường cắt
ngắn sau 3 - 4 năm mới cắt bỏ cành từ phần gốc. Tránh đốn đau 1 lần ảnh hưởng đến
sức sinh trưởng của cây.
- Cành
cấp 2: Cành cấp 2 mọc thẳng là những cành tốt. Khoảng cách giữa các cành cấp 2
trên cành cấp 1 cách nhau từ 40 - 60cm, tạo với cành cấp góc 10 - 200.
- Cành
cấp 3: Cắt tỉa thành hình tam giác tạo tầng quả hình lập thể.
- Cắt
tỉa chùm cành xanh (cành cấp 4) là cành tạo quả và cành dinh dưỡng. Cắt ngắn
cành phát dục để điều tiết sinh trưởng của cây, chủ động tỉa để số cành quả tuỳ
theo mức độ để quả hoặc đổi mới cành.
- Cải
tạo tán cây không nên cắt quá đau dễ làm cho cây yếu đi (chột cây). Phải làm dần
dần trong vài năm. Nếu cây quá yếu, không nên cải tạo. Nếu cây sinh trưởng quá
tốt cần giảm bón phân cho cây mới có thể cải tạo tốt.
2.3.
Phương pháp bón phân
+ Bón phân thúc: Bón phân
thúc cho cây thời kỳ chưa mang quả phụ thuộc vào từng vùng trồng và tính chất của
các loại đất, thường mỗi năm bón 4 - 6 lần, vào các tháng 1 - 2, tháng 4, 6, 8, 10 và
tháng 12.
+ Lượng bón cho 1 cây:
Năm thứ nhất: 01 kg NPK + 0,2 kg Đạm Ure + 0,1 – 0,2 kg Kali.
Năm thứ 2: 40 kg phân hữu cơ + 5 kg NPK + 0,3 kg Đạm Ure + 01 kg Lân + 0,1
– 0,2 kg Kali.
Năm thứ 3: 50 kg phân hữu cơ + 01 kg NPK + 1 kg Đạm Ure + 03 kg Lân + 01
kg Kali.
+ Cách bón: Những năm đầu
cây còn nhỏ, phân vô cơ có thể hoà với nước để tưới cho cây kết hợp với các đợt
xới xáo làm cỏ hoặc rạch rãnh xung quanh tán sâu khoảng 0,5cm; rắc phân vô cơ rồi
lấp đất lại.
Đối với phân chuồng: Cuốc
rãnh rộng 30cm, sâu 10cm chiếu theo hình tán cây, để
2, 3 ngày cho khô các đầu rễ rồi mới bón phân.
Mỗi lần bón phân đều phải
kết hợp với làm cỏ, xới xáo gốc, tưới nước và tủ gốc cây.
3.
Chăm sóc cây thời kỳ mang quả
3.1. Làm cỏ, tưới nước
Thời kỳ này cũng phải thường
xuyên làm cỏ xung quanh hình chiếu tán cây kết hợp với việc tủ gốc và tưới nước
đủ ẩm cho cây.
Cắt tỉa hàng năm: Thời kỳ
cây có quả, sau mỗi lần thu hoạch đều phải đốn tỉa những cành tăm, cành khô,
cành vượt, cành sâu bệnh. Công việc đốn tỉa phải được tiến hành thường xuyên nhằm
tạo cho cây có sức bật mầm mới, thoáng, không sâu bệnh.
Ngắt bỏ toàn bộ hoa trong
thời gian cây 1 - 2 tuổi và tỉa bớt các hoa dị hình, những hoa, quả non ra muộn
và ở vị trí không thích hợp cho việc hình thành quả, công việc này có thể tiến
hành bằng cách phun các chất điều tiết sinh trưởng.
3.2. Phân bón
* Lượng bón:
Tùy thuộc vào năng suất quả vụ trước có thể đạt từ 20 - 150 kg quả/cây,
để xác định lượng bón phù hợp, dao động từ: 40 - 70 kg phân hữu cơ + 2 - 15 kg NPK + 1 - 2,5 kg Đạm
Ure + 1 - 3,5 kg Lân + 0,3 - 1,5 kg Kali.
Chú ý: Trong vườn nếu giữ cỏ băng cần tăng thêm 20% đạm vào vụ Xuân – Hè. Vào
mùa hè mưa nhiều, có thể giảm bón đạm hoặc không bón để tránh lộc hè phát triển
mạnh. Nếu phân hữu cơ có hàm lượng đạm cao cần rút bớt lượng
đạm vô cơ.
* Thời kỳ bón phân: Chia ra khoảng 4 lần
- Bón
sau khi thu quả cuối tháng 11 đầu tháng 12 nhằm hồi phục sức cho cây;
- Bón vụ Xuân, trước, sau
khi lộc xuân xuất hiện khoảng tháng 2 - 3, nhằm tăng khả năng ra hoa, đậu quả;
- Thời kỳ quả lớn mạnh
khoảng tháng 4, 5 nhằm thúc cho quả nhanh lớn, hạn chế rụng quả;
- Bón trước khi thu hoạch
khoảng tháng 9, 10 nhằm tăng
chất lượng quả.
* Cách bón:
Bón theo tán cây, cuốc rãnh rộng 30cm, sâu 10 cm từ mép tán vào trong, phân
trộn đều và rắc vào rãnh sau đó lấp đất. Mỗi lần bón phân kết hợp với làm cỏ và
tủ lại gốc cùng với tưới nước.
Phân chuồng, phân hữu cơ bón một lần duy nhất sau thu hoạch (khoảng cuối
tháng 11 đầu tháng 12).
4. Thu hoạch
Cây bưởi từ khi ra hoa đến thu hoạch
khoảng 7 - 8 tháng. Khi hái quả phải dùng kéo cắt cuống
quả, không làm xây xát vỏ, gẫy cành, rụng lá. Quả để ở nơi thoáng mát, phân
loại chờ vận chuyển đến nơi bảo quản và tiêu thụ.
Tác giả : Ths. Phạm Thị Hiên