Trong
những năm gần đây, sự thay
đổi về thời tiết cũng như những tác động của “Biến đổi khí hậu" đã làm cho tình hình dịch bệnh trên đàn gia súc,
gia cầm có chiều hướng diễn biến hết sức phức tạp. Đặc biệt những ngày rét đậm,
rét hại kéo dài dễ dẫn đến đàn vật nuôi bị đói, rét làm sức đề kháng vật nuôi
giảm, nguy cơ dịch bệnh trên đàn vật nuôi phát sinh. Nhằm tăng cường sức đề
kháng cho đàn vật nuôi trong những ngày giá rét, người chăn nuôi cần làm tốt
một số biện pháp kỹ thuật sau:
1. Chuồng trại
Chủ
động gia cố, che chắn đảm bảo chuồng trại đủ ấm không bị mưa tạt, gió lùa và nền
chuồng luôn khô ráo, sạch sẽ. Thường xuyên thay chất độn chuồng và hạn chế rửa
chuồng (nhất là lợn con theo mẹ và lợn mới cai sữa). Cần dự trữ chất đốt như
củi, trấu, mùn cưa để đốt sưởi ấm cho gia súc trong những ngày rét đậm, rét hại.
Chuẩn bị bao tải gai, bao tải dứa, chăn len để chống rét cho đàn vật nuôi.
2. Chăm sóc, nuôi dưỡng
*Đối với trâu bò:
- Cần cho trâu bò ăn đủ no (một
con trâu trưởng thành cần ăn 30 - 35 kg, 1 con bò trưởng thành cần ăn 27 - 30
kg cỏ tươi/ngày); bổ sung thêm tinh bột như: cám gạo, ngô, khoai, sắn với lượng
0,5gam/kg thể trọng (tương đương 1,5 - 2,0 kg/con/ngày). Những ngày trời rét, để
tăng cường sức đề kháng cần cho trâu bò uống nước ấm có pha thêm muối ăn với lượng
5gam/100kg thể trọng/ngày.
- Vào mùa đông lượng thức ăn xanh
rất khan hiếm nên cần dự trữ rơm và các phụ phẩm nông nghiệp khác ngay sau khi
thu hoạch để ủ chua và cho trâu bò ăn với lượng như sau: Đối với trâu bò chăn
thả cho ăn 5 - 6 kg/con/ngày, trâu bò cày kéo cho ăn 10 - 15 kg/con/ngày và cho
ăn thêm cỏ xanh, rơm.
Bà
con có thể tham khảo kỹ thuật ủ rơm với urê sau:
Cách
ủ: Trên sân gạch hay trên một tấm nylon hoặc bao tải (rộng chừng 2-– 3 m2) trải rơm khô từng lớp dầy khoảng 15 - 20 cm;
sau
đó tưới nước đã hòa tan urê, vôi, muối cho
thấm đều; tiếp theo cho lớp khác và
lại tưới đều và lần lượt như vậy
cho hết lượng rơm cần ủ. Sau khi rơm
được tưới đều cho vào các bao tải dứa hoặc bể nén thật chặt và buộc chặt hoặc
đậy kín bể (để giữ cho sạch sẽ, tránh mưa nắng, ẩm ướt). Sau thời gian ủ khoảng 1,5 - 2 tháng có thể lấy cho trâu bò ăn với liều
lượng trên.
- Bổ sung các loại
vitamin ADE, Bcomplex, điện giải... để trâu bò tăng sức đề kháng, phòng chống dịch
bệnh tốt hơn.
*Đối với lợn:
- Lợn con theo mẹ cần có ô úm để sưởi ấm cho lợn con, đảm bảo
nhiệt độ trong ô úm 33 - 340C.
- Cho lợn ăn đầy đủ thức ăn đảm bảo chất dinh dưỡng, uống nước
ấm có bổ sung thêm muối ăn (NaCl) với lượng 0,1g/kg thể trọng/ngày. Thức ăn cần
bổ sung thêm chất đạm trong khẩu phần ăn (chất đạm có nhiều trong đậu tương, bã
đậu, tôm, cua, cá, thức ăn đậm đặc...).
- Bổ sung các loại
vitamin ADE, Bcomplex, điện giải... để lợn tăng sức đề kháng, phòng chống dịch
bệnh tốt hơn.
*Đối
với gia cầm:
-
Những ngày rét đậm, rét hại cần sưởi ấm cho gia cầm (đảm bảo nhiệt độ trong ô úm
33 - 340C); không thả gia gà ra vườn khi trời rét, vườn ẩm ướt.
-
Cho gia cầm ăn đầy đủ thức ăn, đảm bảo chất lượng (cân đối dinh dưỡng, không ẩm
mốc...)
-
Bổ
sung các loại vitamin ADE, Bcomplex, điện giải... để tăng sức đề kháng của gia cầm, phòng chống dịch bệnh tốt hơn.
3. Về chế độ
chăn thả.
-
Những ngày thời tiết có nhiệt độ từ 13 – 150C, gia cầm có thể thả vườn
khi trời có nắng và vườn khô ráo. Hạn chế chăn thả trâu bò, cho ăn tại chuồng hoặc
cho trâu bò đi muộn về sớm. Che chắn chuồng trại và sưởi ấm cho gia súc đặc biệt
là gia súc non.
-
Những ngày thời tiết rét hại <120C khi có sương muối và băng tuyết
vào ban đêm, sáng sớm, nhốt gia súc và gia cầm trong chuồng, có che chắn và cho
ăn, uống đầy đủ và sưởi ấm. Mặc áo chống rét cho trâu bò nhất là trâu bò già và
bê nghé. Chỉ thả trâu bò ra ngoài khi trời tan sương, có nắng.
4. Chủ động
phòng bệnh bằng vắc xin:
-
Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin cho gia súc, gia cầm theo đúng lịch phòng
bệnh để tăng khả năng miễn dịch cho vật nuôi.
+
Đối
với trâu bò tiêm phòng bệnh Tụ Huyết Trùng, Lở Mồm
Long Móng.
+
Đàn
lợn tiêm phòng đủ 4 bệnh đỏ (Tụ Huyết Trùng, Dịch tả, Đóng
dấu, Phó thương hàn), Tai xanh, Lở Mồm
Long Móng.
+ Gà
đảm bảo tiêm đầy đủ vắc xin Newcastle, Gumboro, Cúm gia cầm, Tụ Huyết Trùng...
+
Vịt, Ngan tiêm vắc xin vVêm gan siêu vi trùng, Dịch tả...
- Sử dụng một số kháng sinh (được phép sử dụng của Thú y)
trộn vào thức ăn hoặc nước uống cho gia súc, gia cầm để phòng một số bệnh
thường gặp khi thời tiết thay đổi đột ngột như: Hen, suyễn, Tụ Huyết Trùng,
tiêu chảy...
5. Kiểm tra, theo dõi sức
khỏe đàn vật nuôi:
Hàng ngày bà con
chăn nuôi cần theo dõi sức khỏe của đàn vật nuôi và có chế độ chăm sóc và điều
trị kịp thời khi con vật ốm. Phát hiện sớm khi vật nuôi bị một số bệnh nguy
hiểm như: Tai xanh, Lở Mồm Long Móng, Cúm gia cầm... phải báo ngay cho chính
quyền địa phương và cán bộ thú y biết để xử lý kịp thời.
Trên đây là một
số biện pháp kỹ thuật phòng chống đói, rét cho gia súc, gia cầm trong mùa đông. Các hộ chăn
nuôi cần thực hiện tốt các biện pháp trên để nâng cao sức đề kháng của đàn vật
nuôi, hạn chế dịch bệnh xẩy ra.
Tác giả : KS. Phạm Thị Xuyên - TTKN