Khó
khăn và thách thức:
Thời tiết vẫn là một thách thức lớn: Theo
dự báo của
Trung tâm khí tượng thủy văn Trung Ương thời tiết vụ xuân 2018 nghiêng lạnh,
hạn khô, nhiệt độ trung bình tháng 1 và tháng 2 có thể thấp hơn TBNN khoảng
0,5- 10C, dự kiến rét còn về muộn có thể đến đầu tháng 4/2018. Tổng
lượng mưa toàn mùa tại Bắc Bộ hụt giảm 15-20% so
với TBNN. Kinh
nghiệm dân gian cũng cho thấy rằng: năm 2017, năm Đinh Dậu là năm nhuận và có 2
xuân; vụ đông rét và mưa muộn có mưa lớn
kèm theo sấm chớp, “Cửu nguyệt phong
lôi, tứ nguyệt hàn”, nghĩa là tháng 9 có sấm chớp, sẽ có thể còn rét muộn vào
tháng 4 năm sau (2018); nếu lúa làm đòng và trỗ giai đoạn này năng suất bị ảnh
hưởng rất lớn.
Vụ xuân 2018 dự báo sẽ có nhiều khó khăn, hệ lụy về sâu
bệnh phát sinh nhiều, nhất là bệnh đạo ôn và rầy, đặc biệt nguồn rầy mang virus
bệnh lùn sọc đen tiềm ẩn từ vụ mùa, qua vụ đông trên cỏ lồng vực, lúa chét, ngô...
có thể diễn biến phức tạp khó lường....
Thị trường tiêu thụ nông sản tiếp tục
gặp khó, chi phí đầu vào vẫn là “gánh nặng” với nông dân, trong khi đó lao động
còn lại làm nông nghiệp không những thiếu, mà còn già yếu, giá thuê cao, khó
khăn trong khâu chỉ đạo điều hành kịp thời vụ.
Một số giải pháp chính:
Thứ
nhất, Đẩy
mạnh công tác tuyên truyền hướng dẫn sớm từ đầu vụ trên các phương tiện thông
tin: truyền hình, báo viết, báo nói, đài phát thanh xã phường... để nông dân
biết nguy cơ và phương thức lan truyền của bệnh virus Lùn sọc đen. Chỉ đạo làm đất sớm, cày ải, vệ sinh đồng
ruộng, cần thực hiện nghiêm về cơ cấu giống, dùng giống kháng rầy, tiêu diệt
rầy trên mạ trước khi đưa mạ ra cấy, áp dụng đúng thời vụ, bón phân cân đối
chăm sóc kịp thời.
Cần huy động cả
hệ thống chính trị vào cuộc chỉ đạo quyết liệt và hiệu quả.
Thứ hai, Tiếp tục thực hiện và chỉ đạo quyết liệt
cơ cấu giống: Thực hiện gieo cấy 100% giống cảm ôn ngắn ngày; Bố trí cơ cấu
giống hợp lý cho từng chân đất, tăng cường nhóm giống lúa lai, lúa thuần chất
lượng và giống lúa cao sản chống chịu sâu bệnh tốt, nhất là bệnh đạo ôn, bạc lá
và rầy nâu.
Hết
sức lưu ý với các giống có tính mẫn cảm với bệnh đạo ôn và thời tiết như BC15..
.cần thực hiện quy trình canh tác hợp lý theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật và
khuyến nông; áp dụng đúng chân đất, nghiêm về thời vụ, mật độ gieo cấy, phân
bón, các chất hỗ trợ cho sinh trưởng sao cho phù hợp…
Thứ
ba, Về thời vụ và phương thức gieo cấy: Lập xuân trước tết, cần tính toán
để gieo đầu tháng 2, sau lập xuân, cấy trong khung thời vụ tốt nhất; cấy xong
trong tháng 2;
Thời
vụ gieo thẳng từ 10-15/2, trước và sau tết Nguyên đán.
Tiếp tục duy trì diện tích gieo vãi, gieo sạ
hàng, cải tiến phương thức gieo sạ hàng rộng hàng hẹp, áp dụng gieo sạ thưa để thâm canh cây lúa khỏe;
Từng bước ứng dụng công nghệ mạ khay công nghiệp, cấy máy cho những vùng
thấp trũng, không thể gieo thẳng, gieo sạ hàng.
Thứ
tư, Chăm sóc theo đúng quy trình hướng dẫn:
Phân bón:
cần tuyên truyền hướng dẫn nông dân sử dụng phân bón cân đối hợp lý, Sử dụng
phân NPK phức hợp, NPK chuyên dùng chuyên lót, chuyên thúc, kết hợp với phân
bón vi sinh để “Thâm canh cây lúa khỏe”, đồng thời cải tạo độ chua và nâng cao
đô phì nhiêu của đất. Bón phân nên theo nguyên tắc lót sâu, thúc sớm và nặng
đầu, nhẹ cuối.
Nước
tưới: Các cụ xưa có câu “Xuân chết se khô, mùa chết úng”. Tưới nước ở
vụ xuân với phương châm giữ nước, tưới là chính, tiêu là phụ, năm
nay dự báo vụ xuân nghiêng lạnh và khô hạn; cần tận dụng các đợt xả
nước và triều cường để lấy nước vào hệ thống, trước tiên các đợt đầu cần tận
dụng triệt để để thông, rửa các lòng sông trục, kênh mương cấp 1, sau đó thau
chua, rửa mặn cho các vùng đất có vấn đề nhằm hạn chế hiện tượng xì phèn, bốc
chua, mặn vào giữa và cuối vụ. Áp dụng quy trình tưới nước cả vụ là:
Nông-Lộ-Phơi đã được Bộ NN&PTNT ban
hành.
Công tác BVTV, giám sát dự báo chặt
chẽ sâu bệnh hại, phát hiện sớm ngăn chặn kịp thời không để cơ hội và điều kiện
cho sâu bệnh phát sinh thành dịch, đặc biệt là bệnh virus lùn sọc đen.
Tăng cường công tác quản lý VTNN: kiểm tra
các điểm kinh doanh phân bón, thuốc BVTV, xử lý nghiêm việc buôn bán hàng
giả, hàng kém chất lượng làm thiệt hại cho dân.
Thứ năm,
Tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi từ đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây màu, cây có
giá trị cao, có liên kết bao tiêu sản phẩm theo định hướng cơ cấu lại nhằm nâng
cao giá trị. Liên kết "4 Nhà" với các công ty, các doanh nghiệp trong
và ngoài tỉnh tìm đầu ra tiêu thụ nông sản cho dân.
Thứ sáu, Tổ chức sản xuất: Liên kết
nhóm hộ, tổ hợp tác và nâng cao vai trò HTXDV trong sản xuất nhằm giảm chi phí
sản xuất cho dân bằng cách hình thành các tổ dịch vụ các khâu làm đất, tưới
tiêu, ngâm ủ giống, gieo sạ và phun thuốc trừ cỏ, làm mạ khay công nghiệp, cấy
máy và cơ giới hóa khâu thu hoạch .
+ Kiện toàn đội ngũ khuyến nông viên cơ sở, đội
ngũ BVTV địa phương để phổ biến các tiến bộ kỹ thuật, các giải pháp chỉ đạo mùa
vụ, biện pháp phát hiện và phòng trừ dịch bệnh, tuyên truyền, tập huấn chuyển
tải đến tận từng thôn xóm, động viên toàn dân thực hiện…
+ Dự báo về thị trường tiêu thụ để chủ động kế
hoạch sản xuất cũng như định hướng chiến lược phát triển của từng nhóm cây
trồng.
Khó khăn rất nhiều, trở ngại cũng rất
lớn, nhưng nếu chỉ đạo quyết liệt, sâu sát và khoa học, làm thật tốt khâu dự
tính dự báo sâu bệnh, mặc dù diễn biến thời tiết phức tạp khó lường... Hy vọng
với sự vào cuộc của các cấp, các ngành, cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực và
thực hiện nghiêm túc quy trình, hướng dẫn kỹ thuật của nông dân chắc chắn mục
tiêu sản xuất nông nghiệp trong lĩnh vực trồng trọt vụ xuân năm 2018 của tỉnh
nhà sẽ giành được nhiều kết quả thắng lợi.
Tác giả : KS. Đoàn Thị Kim Tứ - PGĐ TTKN