Trong những năm gần đây cây khoai
tây được coi là cây trồng chủ lực trong cơ cấu cây vụ đông ở Thái
Bình. Khoai tây là cây trồng có năng suất ổn định và có giá trị kinh
tế cao. Trồng khoai tây khá vất vả nhất là khâu làm đất và chăm sóc,
chính vì vậy những tiến bộ kỹ thuật mới nhằm giảm chi phí đầu
vào, giảm công lao động, tận dụng nguồn rơm rạ thừa góp phần tăng thu
nhập luôn được nông dân học hỏi và áp dụng. Chính vì vậy, khi phương
pháp trồng khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu được chi cục
Bảo vệ thực vật triển khai đã được nông dân tiếp nhận và áp dụng.
Đây thực sự là một tiến bộ mới trong thâm canh cây khoai tây, tạo cơ
hội để nông dân mở rộng diện tích trồng khoai tây trong những năm tới
trên tất cả các chân đất.
Ưu điểm của phương pháp trồng
khoai tây làm đất tối thiểu là có thể trồng khoai tây trên mọi chân
đất nếu chủ động được tưới tiêu; giảm rất nhiều công lao động: Trồng
theo phương pháp trồng truyền thống, người trồng phải cày, bừa, băm
nhỏ đất và vun luống nhưng trồng theo phương pháp này chỉ cần tạo phẳng
mặt luống là được, không cần phải làm nhỏ đất; Thay vì phải làm đất vun cao
gốc người dân tận dụng nguồn rơm rạ, mùn, trấu và các sản phẩm
thừa của thực vật để phủ dầy trên mặt luống khoai tây. Đồng thời
trồng khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu sẽ tiết kiệm được
giống, phân bón, nước tưới, năng suất cao hơn so với trồng khoai tây
truyền thống. Đến khi thu hoạch lại rất đơn giản mà khoai lại có mẫu
mã đẹp, củ sáng bóng, ít sâu bệnh, không dính đất…
Xã Thái Giang là xã có truyền
thống trồng khoai tây lâu năm của huyện Thái Thụy. Năm 2009 người dân
nơi đây đã trồng khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu, tuy nhiên
là vụ đầu nên diện tích còn khiêm tốn là 2000m2. Đến năm 2010 mở
rộng diện tích và cho hiệu quả cao. Chính vì vậy đến vụ đông năm
2011 trong tổng số 55ha khoai tây
(gồm cả khoai đông và khoai xuân) có tới 60% diện tích trồng theo
phương pháp này. Đặc biệt trong vụ đông 2011, Tại thôn Nha, người dân
đã trồng thử 2ha khoai tây trên chân đất thịt nặng. Đây là chân đất
chỉ cấy 2 lúa và để ải, chưa bao giờ trồng vụ đông. Kết quả khoai
sinh trưởng, phát triển tốt, sạch bệnh, cho năng suất cao, mẫu mã
đẹp. Trao đổi với chúng tôi, chủ nhiệm HTXDVNN Nguyễn Huy Giáp vui vẻ
cho biết: Xã Thái Giang đã trồng khoai tây theo phương pháp này được 3
năm thấy rất hiệu quả, "khiêm tốn" rằng năng suất bằng phương
pháp truyền thống nhưng nếu tính hiệu quả thì cao hơn rất nhiều vì
tiết kiệm được nước tưới, phân bón, đặc biệt là công lao động trong
khâu làm đất và vun luống, lại tận dụng được rơm rạ thừa sau khi thu
hoạch lúa, hạn chế tình trạng đốt rơm rạ hiện nay. Sau 3 năm bám sát
đồng ruộng, cùng nông dân trồng khoai tây theo phương pháp này ông khẳng
định có thể mở rộng diện tích trong những năm tới trên mọi chân đất
chỉ cần chủ động được tưới tiêu. Với vai trò là chủ nhiệm HTXDVNN
ông cũng đề nghị UBND tỉnh hỗ trợ
về củ giống, về kinh phí xây dựng kho lạnh, kinh phí diệt chuột… để
diện tích trồng khoai tây ở Thái Giang ngày một mở rộng trên mọi chân
đất, tăng thu nhập cho người nông dân.
Ông Bùi Đình Hậu - trưởng thôn Nha, xã Thái Giang, huyện
Thái Thụy là người đã 3 năm bám sát đồng ruộng, canh coi điều tiết
nước, sâu bệnh hại cho cánh đồng trồng khoai tây của thôn cho biết:
người dân nơi đây có kinh nghiệm trồng khoai tây, nên khi xã có chủ
trương trồng khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu thì ông nhận
ngay về thôn mình, và cho đến vụ đông năm 2011 thì toàn bộ diện tích
trồng khoai tây của thôn đều trồng theo phương pháp này. Điều khiến ông
thích nhất ở phương pháp này là tận dụng được nguồn rơm rạ sau thu
hoạch lúa, giảm hiện tượng đốt rơm rạ gây ô nhiễm môi trường, cùng
với đó sau khi bới khoai xong, lại tận dụng được rơm rạ phủ làm phân
cho vụ kế tiếp. Ông cũng tâm sự: để phương pháp này được nông dân áp
dụng thì HTX cần phải có kế hoạch ngay từ đầu vụ, cán bộ từ xã
tới thôn cần nhiệt tình, năng nổ chỉ đạo nông dân, nhất là trong vụ
đầu mới áp dụng.
Cũng tại thôn Nha, xã Thái
Giang, huyện Thái Thụy, chúng tôi gặp chị Phạm Thị Thía đang bón phân
và vun rạ lần cuối cho lứa khoai tây xuân 2012. Chị vui vẻ nói: Vụ
đầu tiên trồng theo phương pháp làm đất tối thiểu thì sợ nhưng khi
làm quen rồi thì thích lắm, và mấy vụ gần đây kể cả khoai đông và khoai
xuân nhà tôi đều trồng theo phương pháp này. So với cách trồng trước
kia thì trồng theo cách này nhàn lắm, không phải làm đất, thay vì vun
đất vào gốc thì chúng tôi chỉ việc phủ rạ, đến lúc thu hoạch thì
không cần dùng cuốc, chỉ cần lấy tay bới rạ ra là thu được củ rồi;
củ khoai lại đẹp, ít bệnh, không dính đất, nhiều củ to.
Cho đến nay có thể khẳng định
rằng trồng khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu thực sự mang
lại hiệu quả cao và đã được nông dân ở một số địa phương áp dụng,
như ở Vũ An - Kiến Xương, Tân Phong, Vũ Đoài - Vũ Thư... Tuy nhiên, để
khuyến khích người dân trồng khoai tây, các cấp, ngành cần có cơ chế,
chính sách hỗ trợ nông dân trong khâu bảo quản củ giống, đặc biệt là
vấn đề tiêu thụ sản phẩm… để người trồng khoai yên tâm sản xuất, nâng
cao thu nhập…
Tác giả : KS. Nguyễn Thị Nguyệt - Phòng Thông tin