Từ lâu, vụ đông đã trở thành vụ sản xuất chính ở Thái Bình. Ngoài đất bãi, đất chuyên màu, đất tận dụng... diện tích cây vụ đông đã đạt hơn 40.000ha trên tổng số 83.000ha đất 2 lúa. Bên cạnh các loại cây truyền thống và cây có giá trị kinh tế cao như: ớt, cà rốt, hành tỏi, dưa bí, rau màu... còn lại là 3 cây trồng chính: ngô, đậu tương, khoai tây.

Nằm trong châu thổ sông Hồng, Thái Bình chịu ảnh hưởng của thời tiết gió mùa: thông thường mưa lớn vào các tháng 7 - 9, rét đậm và hanh khô thường sau tiết Đông chí. Do vậy, thời vụ gieo trồng cây ưa ấm kết thúc trước 05/10, cây ưa lạnh như khoai tây từ sau 25/10 sẽ an toàn và cho hiệu quả cao hơn.

Tuy nhiên thời tiết hàng năm có thay đổi, như năm 2011 mức thay đổi rất lớn. Mùa xuân rét đậm, rét kéo dài, rét muộn đến giữa tháng 3 nên lúa xuân trỗ xung quanh từ 25/5 đến 05/6, muộn hơn mọi năm khoảng 15-20 ngày. Mùa mưa cũng muộn hơn: mưa lớn tập trung vào tháng 9 và nửa đầu tháng 10 làm lúa mùa đổ ngã nhiều, sâu bệnh hại nặng và thu hoạch rất muộn. Như vậy, thời tiết không chỉ ảnh hưởng tới thu hoạch lúa mùa mà còn gây khó khăn cho cây vụ đông. Nhìn lại kết quả vụ đông 2011 cho thấy:

 - Trà trồng cây ưa ấm đầu tháng 10, gặp liên tiếp các trận mưa nên nhiều vùng cây vụ đông ưa ấm bị ngập lụt, có nơi trồng lại hàng loạt nhất là cây đậu tương . Trà này, tuy khó khăn đầu vụ song khi thu hoạch thuần lợi: cây ngô nếp mỗi sào cho thu hoạch 2,5-3triệu đồng/sào, cây đậu tương ra hoa hình thành quả  nhiều khi thu hoạch ít bị mốc thối.

- Trà trồng cây vụ đông ưa ấm kéo dài đến tuần 3 tháng 10, thời tiết đầu vụ thuận lợi cho gieo trồng, cây sinh trưởng phát triển nhanh nhưng cuối vụ gặp khó khăn như:

+ Cây ngô: Ban đầu cây mọc nhanh. Sau đó, thời tiết thuận lợi cho trổ cờ phun râu nên năng suất và chất lượng khá. Tuy nhiên, một số diện tích trồng muộn khi trổ cờ phun râu gặp rét và mưa ẩm kéo dài nên năng suất chất lượng thấp thậm chí không kết hạt.

+ Cây đậu tương: Khi gieo gặp ẩm độ cao, cây mọc rất nhanh, giai đoạn  3-4 lá gặp vài trận mưa lớn bộ rễ bị tổn thương và khả năng hình thành nốt sần chậm. Sau đó thời tiết ấm thuận lợi cho quá trình nở hoa kết hạt cây nhiều quả hơn. Đến giai đoạn thu hoach gió mùa đông bắc về, ẩm độ không khí cao, mưa kéo dài, đậu tương  không phơi được nhiều nơi bị mốc đã gây thất thu.

- Trà trồng cây ưa lạnh chủ yếu cây khoai tây. Năm 2011, do một số nơi đi mua giống không đảm bảo chất lượng; khi trồng thời tiết khô hanh nên khoai mọc không đều; thời gian từ trồng đến mọc quá dài; cuối vụ mưa ẩm nhiều bệnh sương mai và đặc biệt bệnh ghẻ củ gây hại nặng… ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng phát triển, năng suất và chất lượng sản phẩm. Mặt khác, do giá bán sản phẩm thấp khoảng 3000- 4000đ/kg thậm chí có nơi không thể bán được.Trừ chi phí thu nhập từ cây khoai tây không hơn mọi năm.

Như vậy, có thể nói vụ đông 2011 gặp nhiều khó khăn. Trong đó thời vụ là vấn đề quyết định đến năng suất và chất lượng sản phẩm đặc biệt là cây vụ đông ưa ấm. Song đây cũng  là bài học  kinh nghiệm cho các năm sau. 

Để vụ đông 2012 đảm bảo kế hoạch đề ra và đạt kinh tế cao, các địa phương cơ sở cần dự tính những kho khăn, tiên lượng những thuận lợi từ đó có giải pháp ứng phó kịp thời. 

Năm nay thời tiết có thể không lặp lại như năm trước. Năm 2012 là năm có 2 ngày lập Xuân (13 tháng giêng và 24 tháng chạp). Cổ nhân có câu: “Lưỡng xuân hợp nhất đông, vô bị noãn hồng hồng”. Nghĩa là, nếu một năm có hai lập xuân thì mùa đông năm ấy không cần đắp chăn cũng thấy ấm. Hơn nữa, sơ phục ngày 18/7 DL trời âm u và ít nóng, trung phục ngày 28/7 DL trời có mưa ít, mạt phục ngày 7/8 DL trời mưa rả rích suốt ngày đêm. Các cụ có câu nói “Trong ba ngày phục nóng ran, ba đông sương giá chứa chan lạnh lùng”. Vì vậy, đây cũng là điềm báo có thể vụ đông 2012 sẽ  ấm hơn.

Năm nay lúa xuân tuy gặt muộn hơn mọi năm 7-10 ngày song được sự vào cuộc các cấp chính quyền kết hợp với nỗ lực của bà con nên lúa mùa toàn tỉnh cấy đúng thời vụ kết thúc trước ngày 25/7. Trong đó, có khoảng 40000 ha cấy trước ngày 10/7 vượt chỉ tiêu chỉ đạo của tỉnh về diện tích lúa trà sớm.

Về giống tính đến thời điểm này toàn tỉnh có hơn 80 kho lạnh đang vận hành để bảo quản giống khoai đảm bảo một phần lượng giống trồng vụ đông. Các giống Ngô, khoai tây, Đậu tương… cũng được các địa phương lên kế hoạch chuẩn bị.  Mặt khác, trong quá trình khảo nghiệm và tuyển chọn, Trung tâm Khảo nghiệm khuyến nông khuyến ngư khuyến cáo một số giống mới có thể bổ sung vào bộ giống vụ đông có triển vọng như: Ngô nếp HN88; giống ngô tẻ lai SSC7830; giống CP333; Giống đậu tương Đ8, ĐT26; giống khoai tây TK9, Atlantic dùng để chế biến…