Vào mùa hè thời tiết oi bức, có ngày nhiệt độ lên cao từ 350C
đến 380C. Đây là một trong những yếu tố bất lợi trong chăn nuôi,
nhất là chăn nuôi tập trung với mật độ cao, dễ phát sinh lây lan dịch bệnh, gây
thiệt hại lớn về kinh tế cho người chăn nuôi.
Để chống nóng cho gia súc, gia cầm về mùa hè, cần thực hiện tốt một số
biện pháp sau:
1. Chuồng trại:
- Nên làm chuồng gia súc xa nhà dân, thoáng mát theo hướng đông nam, nên
lợp mái ngói hoặc mái lá cọ, mái rạ… để chống được nóng trực tiếp. Nếu có điều
kiện lợp bằng phibrôximăng, nên làm nóc hơ và có hai mái phụ che phần hở để tăng cường độ thoáng của chuồng.
- Chống nóng chuồng nuôi:
Quạt thông gió:
Nên đặt quạt thông gió theo thế nằm ngang, quạt theo hướng gió thổi, độ cao của
quạt ở ngang tầm lưng của gia súc. Mục đích của quạt là làm giảm ẩm độ, các khí
CO2, NH3... có trong chuồng nuôi. Quạt treo từ trần
chuồng thổi gió xuống dưới hiệu quả chốngc nóng thấp, không nên dùng vì thường
thổi khí nóng từ mái chuồng xuống gia súc.
Đối với chuồng
kín cần cải tạo cho thông thoáng hoặc đặt quạt hút gió để tăng cường đối lưu
không khí, giảm nhiệt độ và khí độc trong chuồng.
Giàn mưa, phun
ẩm: Là hệ thống phun mưa lên nóc chuồng nuôi, nhằm giảm nhiệt độ mái chuồng lúc
trời nắng to khi nhiệt độ bên ngoài trời lên cao trên 35-400C. Khi
phun mưa cần quan tâm đến việc tăng cường thông gió và thoát nước ở xung quanh
để tránh làm tăng ẩm độ trong chuồng.
2. Quản lý nuôi dưỡng
- Đối với trâu
bò
Với trâu bò
chăn thả: buổi sáng đi chăn thả sớm: 6 giờ thả, 9 giờ về; buổi chiều chăn thả
muộn 4 giờ thả, 6 giờ về chuồng. Nên buộc trâu bò ở những nơi có cây xanh bóng
mát cho trâu bò nghỉ ngơi vào lúc trời nắng nóng.
- Đối với gia
cầm: Nuôi nhốt với mật độ vừa phải ví dụ: đối với gà úm 50-60 con/m2,
gà 0,5-1kg nhốt 20-30 con/m2,, gà 2-3 kg nhốt 7-10 con/m2.
Nếu nóng quá có thể thả ra vườn, gốc cây quanh chuồng. Đối với gà đẻ rất dễ
chết vào những ngày nhiệt độ quá cao, nên tránh nuôi quá béo bằng cách giảm bớt
hàm lượng năng lượng trong khẩu phần,cho ăn thêm rau xanh. Tăng sức đề kháng
cho gia cầm bằng cách cho uống Bcomlex, Vitamin C, chất điện giải... cho ăn các
loại cám chất lượng tốt.
- Đối với lợn :
Mật độ nuôi nhốt đối với nái 3-4 m2‑/con, lợn thịt là 2m2/con.
Cần tắm cho lợn 1-2 lần/ngày. Cho uống đủ nước và cho uống Bcomlex, chất điện
giải (đặc biệt là vitamin C) để giải
nhiệt.
3.
Chế độ cho ăn, cho uống:
Những ngày nắng nóng nhiệt độ, ẩm độ
trong chuồng nuôi cao, cơ thể gia súc, gia cầm phải chống đỡ với những điều
kiện bất lợi đó, thường bỏ ăn, uống nhiều. Cần phải thực hiện một số biện pháp
sau:
- Tăng cường khẩu
phần ăn xanh như rau cỏ tươi, củ, quả và các loại vitamin… tăng cường khẩu phần
đạm, giảm tinh bột, mỡ, đường trong khẩu phần.
- Những đợt nắng nóng kéo dài, thực
hiện chế độ chuyển bữa ăn, thức ăn tinh, thức ăn hỗn hợp thường chuyển sang cho
ăn vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát.
- Đảm bảo thường xuyên có đủ nước mát
cho gia súc, gia cầm uống, không làm ẩm ướt nền chuồng. Tốt nhất nên lắp các
thiết bị van nước tự động để luôn cấp đủ nước sạch cho gia súc, gia cầm uống.
- Để chống stress cho gia súc, gia cầm
những ngày nắng nóng cần bổ sung vào nước uống Vitamin C, các chất điện giải
hoặc nước pha muối với nồng độ 1% (10-15g muối/1 lít nước).
- Riêng đối với gà giống hậu bị, giống nuôi công nghiệp trên
lớp đệm lót: Để chống ẩm ướt nền nhà đệm lót trong những ngày nắng nóng, nên
khống chế lượng nước uống của đàn gà (tính theo lượng nước uống cho đàn gà
trong ngày chỉ nên bằng 2 lần lượng thức ăn cho ăn trong ngày đó).
4.
Công tác vệ sinh phòng bệnh mùa hè:
- Tăng cường vệ sinh tẩy uế chuồng trại
và các dụng cụ chăn nuôi. Cần tiêm đầy đủ các loại vacxin cho gia súc, gia cầm
để tăng cường khả năng miễn dịch. Nền chuồng phải sạch, khô ráo, cống rãnh phải
sạch, không đọng phân, nước. Hạn chế phát sinh ruồi, muỗi, rận… trong mùa hè.
- Định kỳ phun thuốc sát trùng để diệt
ve, mòng, ruồi, muỗi, bọ mạt… là những tác nhân truyền và gây bệnh trong mùa
hè.
- Đối với dụng cụ, chuồng trại, đệm
lót: Cần tiến hành tổng vệ sinh, tẩy uế chuồng trại, dụng cụ và thay thế lớp
đệm lót dùng trong đợt nắng nóng.
- Thường xuyên phát hiện sớm các loại
gia súc ốm, bị bệnh để cách ly, điều trị, xử lý kịp thời tránh để bệnh lây lan
rộng. Cần quan tâm nhất là các bệnh đường ruột và tiêu hoá bằng cách chủ động
cho gia súc ăn, uống thuốc ở liều phòng bệnh.
- Đối với đàn gia súc: Sau những đợt nắng
nóng kéo dài thường làm cho đàn gia súc mệt mỏi, tăng tỷ lệ bệnh tật, giảm
lượng sữa, trứng… Vì vậy cần có kế hoạch tăng cường nhất là về vitamin và dinh
dưỡng theo tiêu chuẩn.
Tác giả : KS. Trần Văn Trung - Phòng CNTS