1. Công tác vệ sinh phòng bệnh
Thỏ là loài gia súc cơ thể
có sức đề kháng kém, dễ mắc bệnh và bệnh dễ phát triển nhanh thành dịch. Khi mắc
bệnh thỏ rất dễ chết, thậm chí là chết hàng loạt, gây thiệt hại lớn cho người
chăn nuôi. Để hạn chế thiệt hại kinh tế do dịch bệnh gây ra, người chăn nuôi cần
chú ý một số vấn đề sau:
- Tạo ra môi trường tiểu khí
hậu chuồng nuôi hợp vệ sinh: Chuồng nuôi cần đảm bảo thông thoáng (tốt nhất nên
làm kiểu chuồng kín có hệ thống làm mát không khí và quạt hút); lồng chuồng làm
bằng vật liệu dễ vệ sinh, bề mặt nhẵn bóng, không ngấm nước như inox, thép
không ghỉ...; nên làm máng uống nước tự động để đảm bảo vệ sinh, tránh rơi vãi
làm ướt lông thỏ và ướt nền chuồng; dùng các biện pháp xử lý chất thải phù hợp
như bể biogas, đệm lót sinh học...
- Tuân thủ nghiêm ngặt các
biện pháp vệ sinh phòng bệnh: Hàng ngày quét dọn vệ sinh chuồng trại, máng ăn,
máng uống sạch sẽ. Định kỳ vệ sinh lồng chuồng, phun thuốc khử trùng chuồng trại
và khu vực chăn nuôi.
- Tiêm phòng và phòng bệnh bằng
thuốc một số bệnh cho thỏ như bệnh viêm mũi, bệnh ghẻ, bệnh cầu trùng, bệnh nấm
da, bệnh bại huyết, đau bụng ỉa chảy theo lịch như sau:
Thỏ con được 3 ngày tuổi nhỏ thuốc phòng E.Coli lần 1; thỏ
con được 15 ngày tuổi nhỏ thuốc phòng Cầu Trùng lần 1; thỏ con được 25 ngày tuổi
tiêm phòng và điều trị Ghẻ; thỏ con được 30 ngày tuổi nhỏ thuốc phòng E.Coli lần
2; thỏ được 50 ngày tuổi nhỏ thuốc phòng Cầu Trùng lần 2; thỏ được 60 ngày tuổi
tiêm vắc xin phòng bệnh Bại huyết; thỏ được 70 ngày tuổi ngày tuổi phòng và điều
trị Ghẻ, Nấm.
- Hàng ngày theo dõi
sức khỏe đàn thỏ, phát hiện sớm những con bị bệnh để cách ly và có biện pháp điều
trị phù hợp, tránh không để bệnh lây lan.
2. Điều trị một số bệnh thường gặp trên thỏ nuôi thịt
2.1. Bệnh sình bụng tiêu chảy
* Triệu chứng
Thỏ bị chướng hơi, bụng phình to, không yên tĩnh, khó thở, chảy nước dãi
ướt lông quanh 2 mép. Xuất hiện triệu chứng tiêu chảy: Phân chuyển nhanh từ hơi
sệt sang lỏng như nước, màu đen, rất hôi thối. Thỏ có thể chết nhanh do mất nước
và ngạt thở.
* Phòng và trị bệnh
-
Phòng bệnh:
Sử dụng thức ăn sạch, đảm bảo chất lượng, hợp vệ
sinh; khi thay đổi nguồn thức ăn, cần chuyển tiếp từ từ cho thỏ quen dần; cần
phơi hoặc dự trữ trước 1 ngày đối với các loại thức ăn xanh có chứa quá nhiều
nước.
Sau khi cai sữa (30 ngày tuổi) sử dụng VMD Aralis bơm trực tiếp vào
miệng thỏ.
Liều lượng: 0,8ml/2,5 – 4,0 kg thể trọng/ngày; dùng liên tục 3 - 5 ngày.
- Điều
trị:
Ngưng ngay các loại thức ăn, nước uống và những yếu tố gây mất vệ sinh.
Cho thỏ uống kháng sinh liên tục 3 - 5 ngày, liều lượng theo hướng dẫn của
nhà sản xuất, kết hợp với việc sử dụng nước chiết xuất các loại lá có chất chát
như búp ổi, búp trà... và bổ sung vitamin, chất điện giải. Có thể sử dụng một số
loại kháng sinh sau: Florfenicol hoặc Norfloxacin hoặc Ceftiofur hoặc
Trimethoprim + Sulfamethoxazol hoặc Gentamycin + Colistin.
2.2. Bệnh cầu trùng (cocidiosis)
* Triệu chứng
Thỏ
kém ăn, bị xù lông, đôi khi bị ỉa chảy; nếu kết hợp với bệnh viêm ruột, phân có
thể lẫn máu. Thân nhiệt cao hơn bình thường, chảy nước mũi, nước dãi. Thời gian
mang mầm bệnh kéo dài, thỏ gầy dần rồi chết. Bệnh có thể gây chết 50% tổng đàn.
* Phòng và trị
bệnh
- Phòng bệnh
Lồng
chuồng phải có lỗ, rãnh thoát phân dễ dàng; dọn vệ sinh hàng ngày. Tăng cường sức
đề kháng cho thỏ bằng cách bổ sung vitamin, các loại thức ăn có chất lượng.
Cho
uống thuốc phòng theo lịch.
- Điều trị: Cho thỏ uống một trong các loại thuốc sau trong 5 ngày,
liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất: Sulfamerazine, Sulfaquinoxaline,
sulfamethoxine, SEB3.
2.3. Bệnh ghẻ
*
Triệu chứng
Thỏ
ngứa, rụng lông và đóng vảy. Ở các điểm ghẻ ban đầu thấy rụng lông, sau đó thấy
các vảy rộp máu trắng xám, dầy dần lên và khô cứng lại. Đôi khi dưới vảy ghẻ có
mủ do nhiễm trùng gây viêm da. Thỏ không yên tĩnh, kém ăn, gầy dần và chết.
Bệnh
ghẻ thỏ không lây sang người.
* Phòng và trị bệnh
- Phòng bệnh: Đảm bảo vệ sinh và chăm sóc nuôi dưỡng tốt. Chuồng nuôi phải
khô ráo, sạch sẽ, thoáng mát; mật độ nuôi vừa phải. Thường xuyên kiểm tra, cách
ly và điều trị kịp thời những con có biểu hiện bệnh. Tiêm thuốc IVERMECTIN phòng bệnh theo lịch.
- Điều trị: Tiêm bắp hoặc dưới da thuốc đặc trị IVERMECTIN 1 liều duy nhất, liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
* Triệu chứng
Bệnh
nấm da không làm thỏ ngứa, không tạo thành vẩy dày cộp như bệnh ghẻ, mà chủ yếu
bị rụng lông và da hơi sần sùi thành từng vùng tròn nhỏ rồi lan rộng dần trên mặt,
ngoài vành tai, lông mũi, mí mắt, trán.
Bệnh
nấm da có ý nghĩa về mặt dịch tễ học, vì nấm da thỏ lây lan sang người và gây bệnh
nấm ở người rất nguy hiểm.
* Điều trị
Sử dụng
thuốc IVERMECTIN như
bệnh ghẻ.
Dùng HAN-IODINE
10% vệ sinh hết vùng da bị nấm 1 lần/ngày/5 ngày liền.
Tiếp
theo dùng thuốc KETOMYCINE dạng kem kết hợp với thuốc MỠ KẼM
OXY (Hanvet) bôi ướt hết vào vùng da bệnh liên tục 4 - 5 ngày (1 lần/ngày)
hiệu quả phòng trị bệnh cũng rất tốt.
* Triệu chứng
Thỏ
bị ngứa mũi, thường dùng chân trước dụi vào mũi làm trầy xước. Thỏ bị hắt hơi,
chảy nước mũi, kém ăn, lông xù, phản ứng chậm chạp.
* Phòng và trị bệnh
-
Phòng bệnh: Cải
thiện môi trường chăn nuôi tốt hơn. Định kỳ nhỏ mũi thỏ bằng STREPTOMYCIN + NaCl. Thường xuyên bổ sung Vitamin C cho thỏ uống để
tăng cường sức đề kháng.
- Điều trị:
Khi
thỏ mới có biểu hiện chảy nước mũi, hắt hơi cần phải vệ sinh chuồng trại sạch sẽ,
phun thuốc sát trùng.
Nhỏ
thuốc STREPTOMYCIN + NaCl vào
mũi thỏ, mỗi ngày nhỏ 2 lần cho đến khi hết các triệu chứng bệnh.
Nếu
thỏ bị bệnh nặng cần tiêm bắp VIME-SPITO; liều
dùng: 1ml/2-5 kg thể trọng/ngày.
2.6. Bệnh bại huyết
Là bệnh truyền nhiễm cấp tính do
virus gây ra, thường bị ở thỏ trên 50 ngày tuổi, tỷ lệ chết cao 80 - 100%, bệnh
xảy ra quanh năm.
* Triệu chứng
Bệnh xảy ra rất nhanh, nhiều trường
hợp thỏ không có biểu hiện gì trước khi chết. Thời gian nung bệnh ngắn, thông
thường 1 - 3 ngày. Khi chết, tất cả đều có tư thế rất giống nhau đó là
đầu hất về phía sau.
Thể quá cấp tính: Thỏ chết đột ngột
sau khi bị nhiễm 10 - 12 giờ. Các biểu hiện rõ nhất là thỏ chạy nhảy, giãy giụa
mạnh và kêu la trong chuồng trước khi chết. Thể này thường gặp vào giai đoạn
đầu của ổ dịch.
Thể cấp tính: Biểu hiện sốt cao (trên
400C), khó thở. Thỏ suy nhược, khát nước, bỏ ăn chỉ 3 - 4 giờ trước
khi chết. Ngoài ra, thỏ có biểu hiện lờ đờ, di chuyển chậm chạp, trước khi chết
trở nên bị kích động, chạy khắp chuồng, co giật, kêu ré lên, phân sệt đen kéo
thành sợi và có dịch nhờn ở hậu môn. Một vài thỏ trong xoang mũi có dịch lẫn
máu và bọt dẫn đến biểu hiện nghẹt thở. Thể này thường xảy ra ở giai đoạn giữa
của ổ dịch.
Thể mãn tính: Thỏ có biểu hiện lờ đờ,
giảm ăn và biếng ăn trong 1 - 2 ngày, biểu hiện gầy mòn, xù lông và tử vong.
* Phòng và trị bệnh:
Bệnh do virus gây ra nên điều trị
không có kết quả, chủ yếu là người nuôi chủ động các biện pháp phòng bệnh:
Thực hiện đầy đủ, đồng bộ các biện
pháp chăn nuôi an toàn sinh học.
Phòng bệnh bằng vắc xin: Tiêm cho thỏ
60 ngày tuổi, tiêm dưới da cổ hoặc tiêm bắp, liều
lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Khi có dịch bệnh xảy ra, việc đầu
tiên phải thực hiện là cách ly thỏ bị bệnh với thỏ khỏe mạnh. Tiến hành quét
dọn vệ sinh chuồng trại, chất thải, dụng cụ và lối ra vào chuồng trại, phun các
chất sát trùng. Công nhân phải thay trang phục bảo hộ và tắm rửa sạch sẽ trước
khi ra khỏi trại. Thực hiện các biện pháp tăng sức đề kháng cho những thỏ khỏe
mạnh. Thỏ bệnh, thỏ chết phải đốt xác hoặc chôn sâu giữa hai lớp vôi bột.
Tác giả : BSTY. Bùi Thị chuyên