Hiện nay, các công đoạn làm đất, tưới nước,
thu hoạch...đã được cơ giới hoá cơ bản. Song công đoạn cấy vẫn còn gặp nhiều
khó khăn vì đến nay TB mới gieo thẳng được chưa quá 15% tổng diện tích gieo cấy,
như vậy bà con vẫn còn phải cấy thủ công rất nhiều
Vào lúc chính vụ, việc thuê công lao động
khó khăn: Vừa khó thuê, giá công cao, lại không đảm bảo thời vụ và kỹ thuật gieo
cấy... đã ảnh hưởng lớn đến năng suất.
Vì vậy, đồng thời với việc mở rộng diện tích
gieo thẳng, việc đưa máy cấy vào thay thế dần LĐ thủ công là nhu cầu cần thiết.
Vụ mùa 2012, tại Thái Bình một số huyện đã đưa máy cấy vào thử nghiệm trên một
số giống lúa, kết quả bước đầu cho thấy: Với loại máy cấy nhỏ, cấy 4 hàng cách
nhau 30cm, mật độ khoảng 26-28 khóm/m2, công suất 1 người 1 máy bằng trên 10
thợ cấy giỏi, và nếu thâm canh cao năng suất vượt 5-8% so với cấy thủ công.
Hiện nay, hầu hết các xã trong Tỉnh đã
hoàn thiện việc dồn điền đổi thửa và chỉnh trang đồng ruộng nên nếu đưa máy cấy
vào sẽ tiết kiệm được chi phí, tiết kiệm nhân công và đảm bảo thời vụ.
Để việc cấy máy phát huy hiệu quả cao,
xin lưu ý một số vấn đề sau:
1. Kỹ thuật gieo mạ khay
Đối với cấy máy yêu cầu phải đảm bảo cây mạ khoẻ, đồng đều
và dễ ra mạ, để làm tốt kỹ thuật này xin chuẩn bị:
1.1 Chuẩn bị
-
Đất bột
Nên chủ động lấy đất bột khoảng 1 thúng đất/sào
mạ cấy. Có thể trộn đất với trấu xay hoặc mùn cưa tạo độ xốp và sau này dễ ra
mạ
-
Khay gieo: Là dụng cụ làm
sẵn, mỗi sào mạ cấy cần khoảng 7 khay.
1.2 Ngâm ủ mộng mạ
Nếu gieo mạ nền cứng, 1 sào hết 3-4 m2,
mạ khay cấy máy chỉ cần diện tích 1-1,2 m2, trong khi đó lượng thóc giống là tương
đương.
Do vậy, để có cây mạ khoẻ và đồng đều cần
dùng nước muối nồng độ 10% loại bỏ hết hạt lép lửng (lưu ý chỉ áp dụng với lúa
thuần).
Sau đó, rửa sạch nước muối rồi ngâm ủ bình
thường, khi hạt nứt nanh là tiến hành gieo, không để mộng mạ dài vì mật độ gieo
khay rất dày
1.3 Gieo mạ
Rải hỗn hợp đất trộn trấu vào khay dày khoảng
2 cm, san phẳng, tưới ướt đẫm bằng nước sạch, rồi tiến hành gieo hạt (có thể
gieo bằng tay hoặc sử dụng công cụ gieo hạt)
Lưu
ý cần rắc đều hạt trên bề mặt đặc biệt ở
các góc và cạnh, tránh sau này máy gắp đất không
Gieo xong tưới doa nước rồi phủ kín hạt. Nên
chồng các khay lên nhau và phủ kín để giữ ấm cho mạ nhanh mọc.
1.4 Chăm sóc mạ
Khi mạ mọc lên khoảng 0.5cm thì rải các
khay ra nền, che phủ linon trắng để chống rét cho mạ và chăm sóc như đối với mạ
nền cứng
Sau gieo 15-20 ngày, mạ đạt 2,5-3 lá là
có thể cấy được. Trước khi cấy 1-2 ngày bà con ngừng tưới nước để dễ cuộn mạ và
vận chuyển.
2. Cấy
- Trên tất cả các ruộng có thể cấy mạ nền
cứng đều có thể cấy bằng máy. Tuy nhiên, cây lúa cấy máy rất dễ bị vùi sâu nếu
thao tác trong ruộng hẩu bùn và bùn còn chưa lắng. Do vậy, không cần làm đất quá
kỹ, nên để lắng bùn vài ba ngày và giữ mực nước mặt
ruộng khoảng 3-5 cm là được.
- Với loại máy cấy nhỏ hiện nay, mỗi lần
thao tác cấy được 4 hàng cách nhau 30cm, mật độ khoảng 26-28 khóm/m2. Do vậy, mỗi
lần sắp mạ lên máy cần 4 khay và chú ý bổ sung mỗi khi hết mạ để tránh khuyết cây,
khuyết hàng.
3. Phân bón
So với cấy thủ công thì cấy máy thưa hơn,
hàng rộng và đều hơn, tạo điều kiện để phát huy hiệu ứng hàng biên. Tuy nhiên,
cần được đầu tư thâm canh cao hơn và điều tiết nước hợp lý hơn. Nên dùng NPK
chuyên dùng với lượng cao hơn để dinh dưỡng được cân đối và đầy đủ giúp cây lúa
khoẻ mạnh, chắc chắn năng suất sẽ cao hơn lúa cấy thủ công.
Tác giả : Ks. Phạm Thị Hiên