Phân hữu
cơ gồm các loại phân chuồng, phân xanh,… loại phân này hiện nay rất ít, chỉ tập
trung tại các khu vực có trang trại chăn nuôi và một số ít hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.
Vì vậy, cần tận dụng tối đa lượng rơm, rạ sau thu hoạch lúa xuân để lại trên đồng
ruộng. Đây là nguồn phân hữu cơ chủ yếu hiện nay, khi sử dụng đúng cách sẽ mang
lại hiệu quả rất lớn trong sản xuất. Ruộng lúa vừa được cải tạo đất, vừa giảm
được phân hóa học, tiết kiệm chi phí, hạn chế ô nhiễm môi trường; Ruộng lúa
sinh trưởng cân đối, cứng cáp, hạn chế nguồn sâu bệnh hại. Tuy nhiên, do thời
gian chuyển từ vụ xuân sang vụ mùa ngắn, nên khi làm đất cần sử dụng các chế phẩm
xử lý rơm rạ để hạn chế hiện tượng lúa bị ngộ độc hữu cơ sau cấy.
Phân hóa
học: Trong những năm gần đây, việc lạm dụng nguồn phân này vừa tăng chi phí, vừa
làm đất chai lì dẫn đến giảm hiệu lực hấp thụ phân bón của cây trồng. Đầu tư thâm
canh cao tuy có tăng đáng kể về năng suất nhưng hiệu quả tăng không rõ rệt. Người
nông dân sản xuất cây lúa đơn thuần gần như chỉ lấy công làm lãi. Mặt khác, hiện
nay trên thị trường có rất nhiều chủng loại phân bón khác nhau, gây khó khăn
cho người nông dân khi lựa chọn. Tuy nhiên, cây trồng có thể sử dụng 17 yếu tố
dinh dưỡng khác nhau, gồm các yếu tố đa, trung, vi lượng. Các yếu tố đa lượng
cây trồng sẽ sử dụng với lượng nhiều (N, P2O5, K20);
các yếu tố trung, vi lượng (Ca, Mg, Silic, Mn…) cây trồng sử dụng với lượng ít
hơn, thậm chí rất ít nhưng lại không thể thiếu. Khi thiếu các yếu tố này cây trồng
sẽ bị dị hình, dị dạng, sinh trưởng kém. Trong khi đó bà con lại ít khi chủ động
bổ sung loại phân bón này, chủ yếu chỉ dùng phân đa lượng (đạm, lân, kali):
Phân
vi sinh: Trên một số loại phân có thể cung cấp bổ sung một số dinh dưỡng thiết
yếu cho cây trồng do quá trình làm phân hủy, hoai mục rơm rạ, chất hữu cơ để tạo
mùn làm tơi xốp đất, tăng độ phì nhiêu cho đất, chuyển hóa từ dạng khó tiêu
thành dễ tiêu cung cấp cho cây trồng; Tăng sức đề kháng, nâng cao tính chống chịu
của cây trồng do ức chế sinh trưởng của các loài nấm, vi khuẩn, vi rút độc hại;
Tạo sự bền vững trong canh tác, tái tạo lại sự cân bằng sinh vật và vi sinh vật
đất theo hướng có lợi tự nhiên. Đặc biệt, hiện nay lượng phân hữu cơ không có
nhiều, nên sử dụng phân vi sinh thay thế nguồn phân chuồng, tiến tới giảm dần sử
dụng phân hóa học kém chất lượng.
Tuy
nhiên, hiện nay do tập tính còn lạm dụng phân hóa học đặc biệt là đạm ure, người
nông dân còn chưa quan tâm nhiều đến phân vi sinh, còn sử dụng các loại phân
bón rẻ tiền chưa có uy tín trên thị trường, bón không đúng cách,... làm cho cây
lúa sinh trưởng kém, dễ bị sâu bệnh, hiệu quả sản xuất không cao.
Vì vậy,
tại Thái Bình theo khuyến cáo của ngành chuyên môn, bà con nên sử dụng các loại
phân bón đã được công nhận lưu hành, đảm bảo hiệu quả; tăng cường sử dụng phân
vi sinh, phân hữu cơ vi sinh để tránh ngộ độc hữu cơ, ngộ độc phèn, nâng cao độ
phì cho đất. Bón cân đối đạm, lân và kali ; Khuyến cáo tăng cường sử dụng phân
bón có tác dụng cải tạo đất, đặc biệt trên những chân đất xấu, nghèo mùn, chua,
thành phần cơ giới nhẹ.
Để đảm
bảo hiệu quả bón phân cho vụ mùa 2019, bà con cần lưu ý:
Vụ Mùa nền nhiệt độ cao, thường
có mưa lớn kéo dài, đồng thời
cây lúa rút ngắn thời gian sinh trưởng so với vụ Xuân. Vì vậy, để tăng hiệu quả sử dụng phân bón, giúp cho cây lúa sinh
trưởng phát triển khỏe, đẻ nhánh sớm, chống đổ tốt và hạn chế bệnh bạc lá, cần chăm bón lúa mùa theo phương châm: “Bón cân đối đạm,
lân, kali; Bón lót sâu, thúc sớm; không sử dụng phân đơn;
bón Nặng đầu nhẹ cuối”
Cần giữ
nước khi thu hoạch lúa xuân, thu hoạch xong đến đâu, cày dầm luôn đến đó. Sử dụng
các chế phẩm xử lý rơm rạ (trước khi lồng dập rạ) như: ATYTB, Sumitri, …. sau xử
lý rơm rạ cần giữ lớp nước nông ngập ruộng để rơm rạ nhanh hoai mục, tận dụng
làm nguồn phân bón trả lại cho đất.
Tốt nhất
là bón lót sâu trước khi bừa cấy 3-5 ngày hoặc bón khi bừa cấy. Bón thúc 1 lần
ngay khi cây lúa bén rễ hồi xanh (3-5 ngày sau cấy). Khi cây lúa đứng cái, làm
đòng, tùy tình hình cụ thể có thể bón bổ sung sau. Trên chân ruộng đất cát pha,
hay mất nước có thể chia bón thúc làm 2 lần (thúc lần 1 khi cây bén rễ hồi xanh
bón 2/3 lượng phân thúc, thúc lần 2 sau lần 1 khoảng 10
ngày, bón nốt lượng phân còn lại). Sau mỗi lần bón nên cào cỏ, sục bùn để tăng
hiệu quả của phân bón.