1. Chuồng trại và dụng cụ
nuôi dế
Tùy
theo điều kiện, quy mô, chuồng nuôi dế cần đảm bảo: Cao ráo, sạch sẽ, không bị
mưa tạt gió lùa.
Một số
dụng cụ nuôi cần thiết như:
Thùng
xốp để ấp trứng: kích thước 40 cm x 60 cm.
Thùng
nuôi: Có thể tận dụng thùng nhựa, xô, chậu, thùng carton, thùng gỗ. Để nuôi quy
mô lớn và lâu dài, tốt nhất nên dùng thùng gỗ (không nên xây bể xi măng hay làm
thùng sắt vì chi phí cao). Thùng gỗ có nhiều kích thước khác nhau: 120 x 120 x
60 cm hoặc 90 x 200 x 80 cm,... Tất cả các thùng đều phải có nắp đậy, có ô
thoáng bằng lưới để tránh dế bay ra ngoài hoặc động vật khác tấn công.
Giá để
đậu: Dế thích leo trèo và nghỉ ngơi ở trên cao. Do đó, bà con có thể dùng rế bằng
tre hoặc khay giấy đựng trứng gia cầm cho vào trong thùng, xếp thành nhiều tầng
tạo cho dế ở.
Khay đựng
thức ăn: Chủ yếu là khay để đựng cám, còn cỏ và rau xanh bỏ trực tiếp vào chuồng
nuôi. Mỗi ngày cần vệ sinh khay ăn một lần, loại bỏ thức ăn thừa, ôi thiu để đảm
bảo vệ sinh, giảm dịch bệnh.
Khay
cho dế đẻ: Khay nhựa hình tròn hoặc hình chữ nhật, đựng hỗn hợp cát và xơ dừa tơi
xốp, mịn, ẩm; có lưới nhỏ chắn trên mặt khay để tránh dế chui vào khay đào bới.
2. Cách chọn dế giống và ấp trứng
Cách
nhận biết dế đực, dế cái: Dế đực cánh màu nâu pha đen và không bóng mượt, bụng
thon nhỏ hơn, không có máng đẻ trứng. Dế đực kêu để gọi con cái.
Dế cái cánh màu đen và bóng mượt, bụng to hơn, có máng đẻ trứng ở phần
đuôi giống hình cái kim.
Cách
chọn dế giống: Chọn con giống khỏe mạnh, nhanh nhẹn, không bị bệnh tật. Dế đực
phải to khỏe, tiếng gáy to. Dế cái ưu tiên chọn những con bụng lớn. Tỉ lệ đực
cái thường là: 1: 2 hoặc 1 : 3. Thường 2 - 3 ngày sau dế cái sẽ bắt đầu
đẻ trứng, khi đó cho khay hứng trứng vào để dế đẻ. Dế đẻ liên tục đến khi rạc
thì chết khoảng 20 đến 30 ngày.
- Cách
ấp trứng: Lấy khay trứng cho vào trong thùng xốp, xếp các khay trứng chồng lên
nhau, dùng khăn ẩm để phủ lên. Nhiệt độ cần cho trứng nở khoảng 25 – 300C.
Hàng ngày phun nước dạng sương mù để giữ độ ẩm, phun ngày 2 lần vào mùa hè, 1 lần
vào mùa đông, tránh phun quá nhiều nước dễ bị ung trứng.
Sau 9
– 12 ngày dế sẽ nở, để đảm bảo mật độ nuôi hợp lý và độ đồng đều nên để dế con
nở cùng 1 ngày của 2 – 3 khay trứng vào 1 thùng nuôi, không nên để khay trứng nở
của 2 – 3 ngày khác nhau vào cùng một thùng để tránh đàn dế con to con nhỏ
không đồng đều.
3. Thức ăn, nước uống
- Thức
ăn: Có thể tận dụng các loại rau, củ, quả như: Thân và lá cây chuối, lá rau
khoai lang, lá sắn, lá đu đủ, rau muống, cùi dưa hấu, dưa chuột, xơ mít,… tất cả
các rau, cỏ cho dế ăn phải tươi sạch và không nhiễm hóa chất độc hại. Bổ
sung thêm thức ăn công nghiệp hoàn chỉnh đã nghiền mịn, thường dùng loại thức
ăn viên cho gà con nghiền mịn.
- Nước
uống: Cho dế ăn rau xanh tươi đã cung cấp nước cho dế nên cũng có thể không phải
đổ nước cho dế uống, dùng bình phun dạng sương mù để cung cấp độ ẩm cho dế hoặc
thấm ẩm vải mềm rồi cho vào xung quanh thùng nuôi.
4. Chăm sóc nuôi dưỡng dế thịt thương
phẩm
* Giai
đoạn dế con từ 1 - 30 ngày
Dế con
mới nở cơ thể chỉ bằng 1 con kiến gió, màu trắng, sau khoảng 3h thì chuyển màu
đen và hoạt động được ngay. Giai đoạn này không nên đặt khay nước vào thùng mà
chỉ dùng bình phun sương tưới ẩm.
Sau 10
- 15 ngày, dế bắt đầu quy trình lột xác lần 1 để lớn.
Thường
xuyên dùng đèn pin kiểm tra, quan sát nếu thấy có con bị chết, dập cánh, chân rụng
nhiều,… thì phải san đàn ngay do mật độ dày.
* Giai
đoạn nuôi dế thịt từ 30 - 45 ngày
Giai
đoạn này dế ăn khỏe nhất, sung sức nhất và hoạt động nhiều nhất nên phải bổ
sung đầy đủ thức ăn, đặc biệt là thức ăn tinh. Đây là thời điểm dế bắt đầu lột
xác lần 2, đầu và cánh sẽ bắt đầu nhú ra. Nên xếp thêm các rế vào thùng để
chúng có không gian nhảy nhót, leo trèo.
Cuối
giai đoạn này dế nuôi thịt thương phẩm có thể xuất bán, những con khỏe đẹp được
để lại làm giống.
Thu hoạch
dế thịt: Vì vòng đời rất ngắn nên phải tìm hiểu kỹ thị trường đầu ra, thu hoạch
đúng thời điểm và đúng cách để thịt dế không bị giảm chất lượng, dế không bị chết.
Dùng vợt
nilon nhỏ để thu hoạch dế cho vào thùng cùng với rế và một ít cỏ tươi. Như vậy,
khi vận chuyển đi xa sẽ không làm cho dế bị chết.
Nếu vận
chuyển quá 100 km thì nên trữ đông bằng cách: Vợt dế ra, ngâm vào nước muối pha
loãng nồng độ 5%, sau 3 - 5 phút thì vớt ra, để ráo nước, đóng gói, trữ đông và
vận chuyển.
5. Vệ sinh chuồng nuôi, phòng trừ dịch
bệnh gây hại
Dế ưa
sạch sẽ, sống trong điều kiện khô ráo, thoáng mát do đó cần đảm bảo chuồng và
thùng nuôi sạch sẽ.
Mỗi
ngày sau khi cho ăn cần quan sát tình trạng ăn uống và điều chỉnh cho phù hợp,
nhặt bỏ thức ăn thừa còn sót lại hoặc những lá rau cỏ đã bị úa vàng, úng, thối.
Tuyệt đối không cho dế ăn cám bị ôi mốc và nước bẩn.
Thường
xuyên quét dọn nền chuồng sạch sẽ, không để thức ăn thừa hoặc nước uống vương
vãi làm phát sinh mầm bệnh.
Đến
giai đoạn trưởng thành, nên dãn cách mật độ nuôi trong thùng bằng cách xếp các
lớp rế bên trong cho dế vận động, tạo độ thông thoáng.
Không
xịt trực tiếp các loại thuốc xịt muỗi, thuốc xịt côn trùng vào khu vực nuôi dế.
Không
để kiến, gián xâm nhập và ăn tranh thức ăn của dế.
Dế mèn
rất dễ nuôi, ít bệnh tật nên trong suốt quá trình nuôi hầu như chỉ cần thực hiện
công tác phòng bệnh với 3 tiêu chí: ăn sạch - uống sạch - ở sạch.
Tác giả : BSTY. Ngô Thị Bích