Dự án AgResults – Cơ hội cho nông dân Thái Bình tham gia chuỗi giá trị lúa gạo khép kín
Dự án “Sản xuất lúa bền vững và giảm
phát thải khí nhà kính AgResults” (AVERP) nằm trong Đề án AgResults với mục
tiêu xây dựng, thử nghiệm và nhân rộng các công nghệ, công cụ và phương pháp
tiên tiến với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trong quá trình canh tác và
sản xuất lúa gạo, góp phần nâng cao sinh kế, bảo vệ môi trường và ứng phó với
biến đổi khí hậu. Điểm khác biệt của dự án AgResults so với những dự án khác ở
chỗ thay vì hỗ trợ trước sản xuất thì AgResults sẽ hỗ trợ sau sản xuất bằng cơ
chế “kéo”, tức là cơ chế thưởng bằng tiền dựa trên kết quả đã thực hiện nhằm hỗ
trợ các đơn vị tham gia chuỗi ngành sản xuất lúa gạo vượt qua các rào cản thị
trường vừa tăng năng suất vừa đạt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.
Dự án được chia ra hai giai đoạn
chính: giai đoạn thử nghiệm và giai đoạn nhân rộng. Trong đó giai đoạn 1 thực
hiện trong 1,5 năm, gồm hai vụ thử nghiệm bắt đầu vào vụ mùa năm 2017, kéo dài
đến hết vụ xuân 2018. Qua các vụ thử nghiệm 11 đơn vị đã triển khai áp dụng gói
công nghệ tiên tiến tại 11 xã thuộc 6 huyện, thành phố trong toàn tỉnh. Các công nghệ đều
do đơn vị dự thi tự xây dựng và chủ động triển khai, không có hỗ trợ kinh phí
ban đầu. Quá trình triển khai được tuân thủ đúng theo nguyên tắc của một cuộc
thi, có đơn vị dự thi, có tổ chức giám sát, có ban cố vấn, có đơn vị kiểm định
kết quả, có thiết kế đối chứng để so sánh… Các công đoạn được thực hiện hoàn
toàn độc lập và ký hiệu bằng mã hoá. Kết quả về tăng năng suất lúa và giảm lượng
phát thải khí nhà kính sẽ được kiểm định bởi Công ty Geo-Solusions và đồng giám
sát bởi cơ quan quản lý (Tổ chức phát triển Hà Lan SNV) và Sở Nông nghiệp &
Phát triển nông thôn Thái Bình. Chính vì vậy kết quả dự án đảm bảo tính khoa học
và tính khả thi của các công nghệ.
Kết
thúc giai đoạn 1 đã lựa chọn được 3 đơn vị đạt giải nhất, nhì, ba và lựa chọn
được 6 đơn vị có đủ tiêu chí vào thực hiện tiếp trong giai đoạn 2.
Giai đoạn 2 của dự án thực hiện
trong 2,5 năm, gồm 4 vụ lúa liên tiếp bắt đầu từ vụ xuân 2019, kết thúc vào vụ
mùa năm 2020. Hiện tại trong vụ xuân 2019, 04 đơn vị dự thi đã triển khai gói
công nghệ tới 60 HTX trong toàn tỉnh. Các nông hộ được tham gia mô
hình chuỗi giá trị lúa gạo khép kín
từ áp dụng đúng quy trình gói công nghệ đến liên kết tiêu thụ sản phẩm. Bước
đầu đánh giá, các địa phương và nông hộ tham gia nhiệt tình, tuân thủ theo gói
công nghệ mà đơn vị dự thi đưa ra.
Tiêu chí để đánh giá công nghệ đạt giải thưởng ở hiệu quả về
số lượng nông hộ sử dụng công nghệ, tiềm năng sử dụng lặp lại công nghệ, tổng
lượng khí nhà kính được cắt giảm và mức tăng năng suất. Do vậy, theo cơ chế “kéo”
03 vụ tiếp theo, các đơn vị dự thi sẽ mở rộng liên kết với nhiều hợp tác xã
SXKDDVNN, nhiều nông hộ sản xuất lúa trong toàn tỉnh. Đây sẽ là cơ hội cho nông dân Thái Bình tham gia chuỗi giá trị lúa gạo khép kín, được tiếp cận với công nghệ canh tác lúa không chỉ mang lại
hiệu quả kinh tế cao, mà còn giảm lượng phát thải khí nhà kính…
“Dự án “Sản xuất lúa bền vững và giảm phát
thải khí nhà kính AgResults” dự kiến sẽ hỗ trợ phát triển sinh kế cho khoảng
75.000 nông hộ khu vực đồng bằng sông Hồng, giảm 375.000 tấn CO2 tương đương, giảm khoảng 15% chi phí cho các nông hộ do sử dụng hiệu quả vật tư
đầu vào. Đồng thời qua thực hiện dự án sẽ tìm ra được những phương pháp canh
tác lúa giảm phát thải khí nhà kính hiệu quả, được kiểm định quốc tế và tiến
tới nhân rộng tại Việt Nam.”
Tác giả : ThS. Nguyễn Thị Nguyệt